دو سه جا رفتم که حس کردم چقدر فضا روشنفکری است. اولی‌اش خانه‌ی #منصور_کوشان بود و دومی‌اش خانه‌ی #مهدی_سحابی و سومی خانه‌ی #نجف_دریابندری . هر سه جا را هم برای مصاحبه کردن رفته بودم و عجیب این‌که هر سه دیگر نیستند.
سومی همین امروز خبر شد؛ نجف دریابندری، نویسنده و مترجم در سن ۹۱ سالگی درگذشت.
با منصور کوشان برای کتاب «نسل سوم داستان‌نویسی معاصر ایران» قرار گفتگو داشتم، رفتم به آدرسی که داده بود؛ جردن/ خیابان گلفام. هنوز انگشتم روی زنگ در نرسیده بود که صدای سگی آمد و بعد در باز شد و وارد یک فضایی شدم که باورم نمی‌شد در ایران باشد.
با مهدی سحابی قرار دیدار داشتم که بعدها دو سه باری برای مجله‌ی آدینه و روزنامه‌ی مناطق آزاد گفتگو کردم باهاش. گفته بود بیا ستارخان، نرسیده به برق آلستوم، کوچه‌خیابان رحیمی اصل. خانه‌ای باشکوه و چند طبقه که یک طبقه‌اش بوی چوب می‌داد و رنگ و شکل.
اولین بار از مجله‌ی آدینه زنگ زدم به «نجف دریابندری». بدون این‌که ادا و اطوار خیلی از جماعت نویسنده و شاعر و مترجم را داشته باشد، آدرس داد: «بنویس! خیابان ولیعصر. روبروی پارک ملت ...»
یک ساعت بعدش سر قرار بودم. از محیط تاریک پایین رفتم به طبقه‌ی بالا. محکم و استوار بود؛ چنان که کوشان بود و چنان که سحابی بود. قصدم ارزش ادبی هیچ‌کدام از این سه نفر نیست. نگاه محکم و پر از اعتماد به نفس این سه نفر هیچ‌وقت تکرار نمی‌شود؛ و بی‌دریغ بودن‌شان.
گفت «بپرس!»
و سوالات را پرسیدم. از تمام آن سوال و جواب‌ها که بگذریم، یک جواب‌اش بدجوری نشسته به جانم. ازش پرسیدم «استاد! شما معروف هستید به این‌که زبان فارسی رام‌تون شده. و خوب می‌توانید لحن نویسنده‌ها را دربیاورید. درسته که می‌گویند با خواندن متون کهن مثل #تاریخ_بیهقی و ... می‌توان زبان فارسی را قوی کرد؟»
یک جمله‌ای گفت که قاعدتا نمی‌شد در گفتگو آورد. تلطیف‌داده‌‌اش این بود که «بی‌جا می‌کنند می‌گویند. آدم مگر می‌تواند با زبان بیهقی، با مردم امروز حرف بزند؟»
بعد که چهره‌ی شکست‌خورده‌ی مرا دید، گفت «اگر هم متون کهن به ما قراره کمک بکنه، از طریق غزلیات #سعدی و غزلیات #حافظ و #غزلیات_شمس است و نه مثلا تاریخ بیهقی که اسم‌اش رو آوردی.»
هر سه‌ی این خانه‌ها پر از کتاب بودند و آدم‌هایش تکرارنشدنی. از هر سه بسیار آموختم و دردناک است این آدم‌ها می‌روند و جایگزینی برای‌شان پیدا نمی‌شود.
کدام یکی از ترجمه‌ها و یا اصلا کتاب‌های نجف دریابندری را دوست دارید؟
https://www.instagram.com/p/B_w7yd_JGkI/?igshid=1ox3qaac1lwxs
