داستانهای میلکی "عروس‌بید" موفقترند
بلقیس سلیمانی در نشست نقد و بررسی کتاب "عروس بید" نوشته یوسف علیخانی عنوان کرد: آن دسته از داستانهای این مجموعه که در روستای میلک می‌گذرد نسبت به داستانهایی که فضای شهری دارند موفقتر ظاهر شدهاند.
به گزارش خبرنگار مهر، جلسه نقد و بررسی مجموعه داستان " عروس بید" عصریکشنبه 29 فروردین با حضور نویسنده کتاب در سرای اهل قلم برگزار شد.
در این جلسه، سلیمانی در تحلیل جدیدترین کتاب علیخانی گفت: زبان نویسنده و شخصیتهای داستان در فضای روستایی بهتر شکل گرفته است و هر گاه بن مایه‌های فلکوریک از اثر بیرون زده و بر ذات داستان برتری یافته کار ضعیف از آب درآمده است.
سلیمانی در ادامه به دوره‌های مختلف ادبیات روستایی و اقلیمی اشاره کرد و درباره ریشه‌های آن توضیح داد: دوران درخشان ادبیات اقلیمی به سالهای اواخر دهه 40 و اوایل دهه 50 بر می‌گردد؛ یعنی زمانی که اقشار تحصیلکرده همچون افراد سپاهی دانش، ماموران بهداشت و سربازهای فارغ‌التحصیل به روستاها می‌رفتند و آنهایی که ذوق ادبی داشتند دیده‌های خود را از این مناطق دستمایه آثارشان می‌کردند.
وی افزود: البته نویسندگانی هم مثل دولت آبادی بودند که خاستگاه اصلی‌شان روستا بود و به همین خاطر گرایش به این نوع داستانها در آنها وجود داشت.
ورود تراکتور و موتور آب به روستا بر داستانهای اقلیمی تاثیر گذاشت
نویسنده "بازی عروس و داماد" در ادامه سخنانش گفت: شرایط آن برهه از تاریخ خصوصاً گفتمانهای اندیشه‌های مختلف آن زمان از جمله آرای افرادی چون جلال آل احمد که به بازگشت به سنتها و مقابله با فرهنگ وارداتی تکیه داشتند هم بر تولید آثار بومی و روستایی تاثیر زیادی گذاشته است.
سلیمانی مواجهه روستاییان با تکنولوژی را یکی از مضمونهایی دانست که در داستانهای اقلیمی ده‌های گذشته به کار می‌رفت و توضیح داد: ورود پدیده‌هایی مانند تراکتور و موتور آب که مناسبات تولیدی و اقتصادی روستا را به‌هم می ریخت از جمله موضوعاتی بود که از بعد اجتماعی-اقتصادی در داستانها به آن توجه می‌شد.
وی درباره دیگر مضامین رایج در داستانهای بومی گذشته گفت: ورود یک بیگانه به روستا از نظر فرهنگی و گاه از نظر جامعه‌شناختی با توجه به تضاد فرهنگی و آداب و رسوم و خرافات در داستانها مد نظر قرار می‌گرفت.
این نویسنده، داستانهای مجموعه "عروس بید" را در زمره ادبیات اقلیمی قرار داد و گفت: داستانهای علیخانی در این کتاب از جمله ادبیات اقلیمی است و این وجه منفی برای او محسوب نمی‌شود. شکل و فرم داستانهای او به ادبیات امروزی و مدرن تعلق دارد اما از نظر جامعه‌شناختی، فضا و شخصیتهای داستانهایش در همان دهه‌های 40 و 50 با همان بن‌مایه‌های فولکلوریک و خرافات رایج می‌گذرد.
بهناز علیپور دیگر منتقد این نشست در ادامه به شرح مختصری از تاریخچه داستانهای اقلیمی پرداخت و به برخی نمونه‌ها از نیما یوشیج، بزرگ علوی، آل احمد، ساعدی و دولت آبادی اشاره کرد.
وی زبان و فضاسازی را دو رکن اساسی اقلیمی‌نویسی دانست و از این منظر برخی از داستانهای مجموعه "عروس بید" را بررسی کرد.
محمد جعفری قنواتی پژوهشگر ادبیات عامه نیز در چند جمله درباره تفاوتهای ادبیات اقلیمی با روستایی برای منتقدان و حاضران سخن گفت و توضیح داد: متاسفانه در این نشست این دو مقوله یکی دانسته شده است در حالی‌که ادبیات روستایی را باید در مقابل ادبیات شهری قرار داد و ادبیات اقلیمی مربوط به یک منطقه جغرافیایی با شرایطی خاص می‌شود؛ از این رو ادبیات مربوط به یک سری شهرها هم ممکن است جزء ادبیات اقلیمی محسوب شود.
رمانهای سه‌گانه میلک در راهند
یوسف علیخانی در بخشی از این نشست ضمن تشکر از منتقدان و کسانی که مشوق وی در زمینه نوشتن داستانهای بومی بودند از انتشار رمانهای سه‌گانه‌ای در آینده نزدیک خبر داد و گفت: پس از چاپ سه‌گانه مجموعه داستانهای "قدم بخیر مادربزرگ من بود"، "اژدها کشان" و "عروس بید" که در روستای نیمه واقعی ـ نیمه خیالی میلک می‌گذرند مشغول نوشتن و چاپ رمانهای سه‌گانه‌ای هستم.
وی افزود: در رمان اول داستان میلکی‌ها در میلک، در رمان دوم داستان میلکی‌ها در قزوین و در رمان سوم حکایت یک میلکی در تهران روایت می‌شود.
علیخانی گفت: رمان اول از این مجموعه به اتمام رسیده است و به زودی منتشر خواهد شد و در صدد نوشتن دو رمان دیگر از این سه‌گانه هستم.
یوسف علیخانی متولد 1354 نویسنده، مترجم و پژوهشگر تاکنون جوایز ادبی مختلفی به دست آورده است که از آن جمله می‌توان به جایزه جلال آل احمد و جشنواره بین‌المللی روستا اشاره کرد.
برخی از داستانهای علیخانی به زبانهای انگلیسی، آلمانی و عربی ترجمه شدهاند.
کتاب "عروس بید" با شمارگان 2200 نسخه در 192 صفحه و به قیمت 4000 تومان به تازگی از سوی نشر آموت منتشر شده‌است.
