یک مترجم در گفت‌وگو با ابینا: هوش مصنوعی مترجمان تحت‌ اللفظی را کنار می‌زند

سیدرضا حسینی، مترجم باسابقه گفت: هوش مصنوعی مترجمانی که ترجمه تحت‌اللفظی، خشک و ماشینی از متون را ارائه می‌کنند، کنار خواهد زد اما ماشین‌های ترجمه هنوز راه بسیار درازی در پیش دارند تا بتوانند به عرصه رقابت با مترجمان حرفه‌ای وارد شوند.

سیدرضا حسینی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره هوش مصنوعی و فراگیری آن در جوامع امروزی بیان کرد: هوش مصنوعی امروزه در بسیاری از حوزه‌های زندگی انسان دارد جای پای خودش را باز و حتی محکم می‎‌کند. طبعاً دنیای کتاب و کتاب‎خوانی هم چون با یکی از توانایی‌های بارز هوش مصنوعی یعنی زبان و کلمات سروکار دارد، به هوش مصنوعی روی خوش نشان داده و با آغوش باز از آن استقبال کرده است. امروزه کتاب‎خوان‌ها می‏‌توانند به جای خواندن متن کامل یک کتاب از هوش مصنوعی بخواهند که خلاصه‌ای از آن را برایشان تهیه کند، یا حتی یک بخش خاص از آن را برایشان توضیح دهد. همواره یکی از دغدغه‌های کتاب‎خوان‎‬‌ها انتخاب کتابی برای خواندن است که با سلیقه و علایق‎شان متناسب باشد و هوش مصنوعی به خوانندگان و مخاطبان کتاب‎‌ها در انتخاب کتاب دلخواهشان کمک بسیار زیادی می‎‌کند.

وی توضیح داد: در دنیای مدرن امروز شما می‎توانید با بهره‎گیری از نرم‌افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی حتی کتاب بنویسید. البته یک کتاب کم‌حجم که محتوای پیچیده‎‌ای نداشته باشد اما این پیشرفت شگفت‎انگیزی است. در بعضی سایت‌ها چنین کتاب‎‌هایی حتی برای فروش گذاشته شده‌اند. هوش مصنوعی همچنین می‎‌تواند در نوشتن یک کتاب کمک بسیار زیادی به یک نویسنده کند یعنی در واقع کتابی را می‎‌توان تالیف کرد که یکی از نویسندگانش هوش مصنوعی باشد. نمی‎‌دانم این پیشرفت‎‌ها برای آینده کتاب و کتاب‎خوانی نویدبخش هستند یا خطرناک، اما جلوی پیشرفت علم و فناوری را نمی‌‎توان گرفت و در مورد هوش مصنوعی هم باید سعی کرد این پدیده نوظهور و شگفت‎انگیز در جای خودش و به‌درستی مورد استفاده قرار بگیرد.

حسینی در پاسخ به این پرسش که «هوش مصنوعی چه تاثیری بر ترجمه آثار خواهد داشت؟»، اظهار کرد: سال‌هاست که متخصصان هوش مصنوعی به دنبال آن هستند که با بهره‎‌گیری از قابلیت‎‌های هوش مصنوعی انسان را از یادگیری زبان‎‌های مختلف و متعدد بی‎‌نیاز کنند تا با استفاده از یک نرم‌افزار یا اپلیکشین ساده نیازهای زبانی انسان را برطرف کنند و در این راه به موفقیت‎‌های چشمگیری هم دست یافته‌‎اند. نرم‌افزارهای زیادی کار ترجمه را برای مردم آسان کرده‎‌اند که معروف‎ترین و در دسترس‌ترین آنها احتمالاً گوگل ترانسلیت است که همه ما آن را می‎‌شناسیم و بارها از آن استفاده کرده‌‎ایم؛ اما برنامه‌ها و نرم‎‌افزارهای متعدد دیگری همچون دیپل، چت جی‌پی‌تی، تایا و تکست‎یونایتد هم هستند که هر یک مزایا و محدودیت‎‌های خاص خودشان را دارند اما ویژگی مشترک آنها این است که به ما کمک می‎‌کنند تا خیلی راحت و در کمترین زمان ممکن یک متن را از هر زبان به زبانی دیگر ترجمه کنیم؛ اما این برنامه‌‎ها و نرم‎‌افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی هنوز در ابتدای راه خود هستند و ترجمه‌ای که ارائه می‎‌کنند بسیار خام و ابتدایی و در بسیار موارد پر از غلط‎‌های فاحش هستند.

مترجم رمان «آخرین چیزی که او به من گفت»، افزود: مشکل عمده این نرم‌‎افزارها این است که وقتی حتی یک متن ساده را هم با آنها ترجمه می‌کنیم، باید متن ترجمه شده را باز به دقت ویرایش و اصلاح کنیم. یک مشکل بزرگ دیگر نرم‌افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی این است که در حوزه‌های تخصصی مثل پزشکی و حقوق، از عهده انتخاب معادل‌های درست برنمی‌‎آیند و با ارائه ترجمه‌‎های غلط می‎‌توانند پیامدهای فاجعه‎‌باری را موجب شوند.

این مترجم اضافه کرد: همه ما می‎‌دانیم که یکی از شروط اصلی ترجمه این است که مترجم به حوزه‌‎ای که دارد متنی را در آن ترجمه می‎‌کند، اشراف و تسلط داشته باشد. صرفاً با جایگزینی و معادل‌‎یابی نمی‎‌توان یک ترجمه درست و دقیق از یک متن ارائه کرد. هوش مصنوعی همچنین از درک معانی ضمنی واژگان و اصطلاحات زبان مبدا و درک و تحلیل عوامل زبان‌شناختی و فرهنگی نیز عاجز است و این باعث می‎‌شود ترجمه‌هایی خام ارائه کند که در بسیاری موارد با آنچه موردنظر نویسنده زبان مبدا بوده است، فاصله معنایی بسیار زیادی داشته باشند. به همین دلایل، دست‎کم در کوتاه مدت و در مورد متون تخصصی و متونی که بار ادبی و فرهنگی بالایی دارند، این برنامه‌ها و نرم‌افزارها نمی‎‌توانند جایگزین مناسبی برای مترجم انسانی باشند.

حسینی با بیان اینکه «هوش مصنوعی مترجمانی که ترجمه تحت‌اللفظی، خشک و ماشینی از متون را ارائه می‎‬ کنند، کنار خواهد زد و می‎‬ توان گفت همین الان هم کنار زده است»، بیان کرد: این کاری است که نرم‌افزارهای ترجمه مبتنی بر هوش مصنوعی خیلی راحت‎‬ تر و بهتر از پس آن برمی‎‬ آیند.

ضمن اینکه این نرم ‎افزارها می‎ توانند در کسری از ثانیه حجم بسیار زیادی از متون مختلف را از زبانی به زبان دیگر ترجمه کنند اما ماشین‎ های ترجمه هنوز راه بسیار درازی در پیش دارند تا بتوانند به عرصه رقابت با مترجمان حرفه‌ای وارد شوند. اکنون هوش مصنوعی صرفاً در حوزه‌های ساده و عمومی همچون مکالمات روزانه و متون ساده بازرگانی می‎ت واند کارایی داشته باشد، اما وقتی نوبت به متون تخصصی و ادبی می‏ رسد، نرم‌افزارهای ترجمه مبتنی بر هوش مصنوعی دیگر چندان کارآیی نخواهند داشت و ترجمه‎‌هایی که ارائه می‌‎کنند از دقت و درستی و سلاست و روانی عاری خواهند بود.

مترجم کتاب «روزی مثل امروز» ادامه داد: ترجمه‎ ای موفق است و مخاطب می‎ تواند به راحتی آن را درک کند و با آن ارتباط برقرار کند که در آن فقط به انتقال معنا و مفهوم بسنده نشده باشد. هر جمله یا عبارت یک بار معنایی و مفهومی دارد و یک بار احساسی و عاطفی و در یک جمله یا عبارت علاوه بر یک معنای خاص، ممکن است یک هیجان خاص هم نهفته باشد. ترجمه‎ ای موفق است که این احساس و هیجان را هم انتقال بدهد. به عنوان نمونه یک جمله از یک رمان اگر درست ترجمه شود، اشک به چشم خواننده می ‎آورد یا او را به خنده می ‎اندازد یا بیزاری و تنفر را در او برمی‎ انگیزاند اما اگر یک ترجمه ماشینی و بی‏روح از آن جمله ارائه شود، شاید معنا و مفهوم جمله را انتقال دهد اما آن هیجان خاصی را که نویسنده تلاش داشته در خواننده برانگیزد، در او به وجود نخواهد آورد. ترجمه خوب علاوه بر وفادار بودنش به متن اصلی باید گویا و زیبا هم باشد و این دو شرط گویا و زیبا بودن در ترجمه متون ادبی بسیار اهمیت دارد، به طوری‏ که اگر رعایت نشود، آن ترجمه فاقد ارزش ادبی خواهد بود.

وی تاکید کرد: هوش مصنوعی چون صرفاً بر الگوریتم و داده‌‎ها مبتنی است و با اینکه در طراحی آن‎ها سعی شده تا با روش‌های مبتنی بر استقرا و استتناج نوعی یادگیری هم اتفاق بیفتد، از انتقال این احساس و هیجان عاجز است. هوش مصنوعی نمی‎‌تواند معانی ضمنی یک واژه یا اصطلاح را درک کند و انتقال بدهد و از تشخیص سبک‎‌های زبانی عاجز است. پیشینه فرهنگی یک متن را نمی‌‎تواند بفهمد و به همین علت ممکن است برداشت کاملاً نادرستی از متن بکند و در ترجمه‌‎ای که ارائه می‎‌کند حتی معنا را هم به درستی انتقال ندهد.

https://www.ibna.ir/news/509897

برچسب ها:

سایت فروش

آموت در آپارات

آموت در شبکه های اجتماعی

 

دانلود کتابنامه آموت

کتابفروشی آموت

 

تمامی حقوق مطالب محفوظ است 2024© طراحی شده بوسیله کتابدار

جستجو