زهرا تیرانی، مترجم کتاب «شازده کوچولو» عنوان کرد: به گمانم از کتاب «شازده کوچولو» به تعداد هر کدام از انسانهای روی زمین میتوان برداشت متفاوت داشت. به نظر میرسد آنچه شازده کوچولو را در این داستان وادار به سفر میکند، عشق به گُلش و همچنین کنجکاوی برای درک حقیقت است.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) تیرانی در نشست بررسی کتاب «شازده کوچولو» که صبح امروز پنجم بهمن با حضور یوسف علیخانی، نویسنده و مدیر نشر آموت و فریده برنگی، نویسنده در سرای اهل قلم برگزار شد گفت: پاسخ به این پرسش که چرا شازده کوچولو سیاره خودش را ترک میکند عشق به گلش است و همچنین درک حقیقت که او را مجبور میکند به هفت سیاره سفر کند. جذابترین بخش کتاب برای من بخش ارتباط شازده کوچولو با روباره و مار است. مار در این کتاب نمادی از مرگ است و با نیشی که میزند میتواند شازده کوچولو را به سیاره خود و در حقیقت به اصل خود بازگرداند.
وی افزود: در این کتاب شازده کوچولو درباره بیتفاوتی آدمها صحبت میکند که در مسیری مقدر و مشخص شده و گویی از پیش تعیین شده حرکت میکنند و هر روزشان تکرار روزهای دیگر است. در واقع برای اگزوپری زمان و عمری که آدم برای عشقش میگذارد اهمیت دارد و جهانی را که آدم بزرگها در آن حضور دارند میخواهد به تصویر کشد. نویسنده از زبان شازده کوچولو میخواهد بگوید انسانها نمیدانند چرا به اینجا آمدهاند و دلیل رفتنشان نیز برایشان اهمیتی ندارد.
مترجم کتاب «شازده کوچولو» اثر آنتوان دوسنت اگزوپری اضافه کرد: در سیاره اول که شازده کوچولو به آن سفر میکند سیاره متعلق به پادشاهی است که اریکه چندانی هم ندارد.به نظرم در اینجا نویسنده به ضرورت محاکمه و قضاوت از خود که از سختترین کارهاست اشاره میکند. سیاره دوم نیز سیاره آدم خودپسندی است که فکر میکند مدام باید مورد توجه دیگران باشد.
وی ادامه داد: سیاره سوم نیز سیاره انسان شرابخواری است که برای فرار از سختیهای زندگی به شراب روی میآورد. سیاره چهارم نیز سیاره مرد بازرگانی است که خود را مالک ستارهها میداند. در واقع اینجای کتاب نویسنده به موضوع عشق اشاره دارد که باید دو طرفه باشد و این عشق ثروت واقعی برای انسانهاست. سیاره پنجم نیز سیاره مرد چراغبانی است که تنها چیزی که میخواهد این است که بتواند راحت و آسوده بخوابد. سیاره ششم نیز سیاره جغرافیدانی است که فقط میخواهد کار دیگران را به اصطلاح ثبت کند و خلاقیتی از خود نشان نمیدهد. گویا او در این بخش به عدهای از آدمها اشاره دارد که مانند ماشین رفتار میکنند.
تیرانی یادآور شد: وقتی شازده کوچولو به زمین میرسد میفهمد که در این سیاره هفت میلیون و 500 هزار شرابخوار و 900 هزار مرد بازرگان وجود دارد و این نشان از فاجعهای دارد که روی کره ماست. در واقع کتاب شازده کوچولو میخواهد به شما بچهها یاد دهد که کودک درون خودتان را حفظ کنید و به ما بزرگترها هم میخواهد در این مورد تلنگری بزند.
زندگی و آثار اگزوپری
تیرانی در فرازی دیگر از سخنانش گفت: اغلب شما کتاب شازده کوچولو را خوب خواندهاید و فهمیدهاید. اگزوپری نویسندهای است که در طول عمر کوتاه خود بیش از 10 عنوان کتاب نوشت. او شازده کوچولو را در سن 42 سالگی نوشت و این کتاب برای نخستین بار در آمریکا به چاپ رسید. در واقع شازده کوچولو مجموع تجربههای 42 سال زندگی این نویسنده فرانسوی است. وقتی زندگی خالق شازده کوچولو را بررسی میکنیم درخواهیم یافت که این کتاب بخشها، برداشتها و برشهایی از زندگی اوست. کتاب شازده کوچولو همانطور که گفتم ابتدا در آمریکا به زبان انگلیسی و فرانسوی چاپ شد و یکسال پس از مرگ نویسنده تازه در فرانسه به چاپ رسید.
وی ادامه داد: از علت مرگ اگزوپری هنوز کسی به درستی خبر ندارد. برخی احتمال میدهند که آلمان نازی هواپیمای او را زدهاند و او را کشته شده و برخی دیگر هم میگویند او خودکشی کرده است. او در سن کم پدرش را و در 17 سالگی برادرش را از دست داد. اگزوپری در زندگی رنجهای بسیاری کشید. در زمان او رسم بود که خانوادههای اشرافی در فرانسه به نیروی دریایی بروند و با اصرار مادرش به آزمون نیروی دریایی میرود و به گفته خودش خوشبختانه در آن آزمون قبول نمیشود. او که به هوانوردی علاقهمند بوده به خدمت نیروی هوایی درمیآید و در کسوت خلبان و مکانیک هواپیما کار میکند. او خلبان ماهری بود و ارتش فرانسه از اگزوپری میخواهد با ارتش فرانسه همکاری کند.
این مترجم توضیح داد: اگزوپری نوشتنش را از 23 سالگی آغاز کرد و نخستین کتابش را با عنوان «پرواز شبانه» با مقدمه آندره ژید به چاپ رساند. سال 1944 وقتی که اگزوپری 44 سال بیشتر ندارد برای انجام ماموریت به جزیرهای در جنوب فرانسه میرود و دیگر هیچ خبری از او نمیشود اما 54 سال بعد از مرگش، دستبندی از او در دریا پیدا میکنند که نام همسرش روی آن نوشته شده بود. بدین ترتیب کارشناسان ارتش فرانسه اطراف ساحلی را که دستبند پیدا شده مورد تجسس قرار دادند و قطعاتی از هواپیمای اگزوپری را پیدا کردند و به این نتیجه رسیدند که هواپیمای او به دلیل حمله آلمانها سقوط نکرده، و سقوط او یا به دلیل نقص فنی بوده یا این نویسنده دست به خودکشی زده است. همسر اگزوپری 35 سال بعد از مرگ اگزوپری در سال 1979 از دنیا رفت.
مترجم کتاب «شازده کوچولو» گفت: مهمترین درسی که اگزوپری در این کتاب به خواننده میدهد عشق ورزیدن و دوست داشتن و توجه کردن به یکدیگر است. اینکه برای ایجاد دلبستگی چه باید کرد. در واقع زمانی که عشق و محبت میان انسانها کمتر شده اگزوپری با یک گل سرخ مفهوم عشق را به ما نشان میدهد. در واقع همسر این نویسنده فرانسوی برایش سمبلی از گل سرخ است و افسوس میخورد که در زندگی میانهشان شکرآب بوده. در این کتاب شازده کوچولو به این نتیجه میرسد که نباید از روی رفتار و گفتار گل سرخش قضاوت میکرد بلکه باید بیشتر به زیباییهای او اهمیت میداد و میفهمد چقدر دلش برای گل سرخش تنگ شده و دوست دارد پیش او برگردد.
فریده برنگی، نویسنده نیز در بخشی از این نشست گفت: اگر بخواهم 10 کتاب برتر در حوزه ادبیات جهان را نام ببرم یکی از آنها شازده کوچولو است. اثری که نگاهی معصومانه به جهان پیرامون دارد. معیار شناخت اشخاص و اشیاء نام، عنوان و رنگ و اندازه نیست بلکه ویژگی درونی آنهاست. او آدمها را نه با کد و شماره ملی بلکه با طبع و خصوصیاتی که دارند میشناسد. شازده کوچولو نمایندهای از معصومیت کودکانه همه کودکان ماست که به زندگی معنا میبخشد. در واقع باید این معصومیت را بشناسیم و قدر کسانی که این معصومیت را در جهان معرفی میکنند بدانیم.
نویسنده کتاب «خدا محبت است» ادامه داد: اگزوپری از زبان شازده کوچولو میگوید او به ما میآموزد که آدمها را نه با ثروت و نه مقامی که دارند بلکه با محبت و مهری که از آنها به دیگران میرسد بشناسیم و قدر کسانی را که به ما محبت میکنند فراموش نکنیم. اگزوپری از زبان شازده کوچولو میگوید که وقتی عاشق کسی هستیم حتی اگر در دورترین نقاط دنیا و سیارههای دیگر هستیم مسئول عشقمانیم . شازده کوچولو برای رسیدن به زمین از سیارههای کوچک و بزرگی عبور کرد و در این مسیر با آدمهای گوناگونی آشنا شد. یکی پادشاهی بود که بر هیچکس حکومت نمیکرد ولی خود را پادشاه مقتدری میدانست. یکی هم تاجری بود که هیچ چیز را معامله نمیکرد ولی خود را تاجر موفق تصور میکرد.
این نویسنده یادآور شد: هر یک از آنها چهرهای از ویژگیهای ما آدمهاست که از دید شازده کوچولوی معصوم و ساده دل، آنها آدمهای عجیب و غریبی بودند. واژهها و جملات کتاب به سادگی خلق و خوی شازده کوچولوست و با عمقی از دریای نجابت او. شاید در زندگی هر یک از ما کم و بیش شازدهای باشد. فقط باید مراقب باشیم مثل خلبان داستان که به دلیل کمتوجهی او را از دست ندهیم که بعد از آن حسرتی بر دل بماند.
یوسف علیخانی، داستاننویس و مدیر نشر آموت گفت: وقتی کتاب شازده کوچولو را به خانم تیرانی سفارش دادم تردید داشتم اما وقتی که کار پیش رفت شوکه شدم. همسر خانم تیرانی بهنام ناصح نویسنده «ایراندخت» و «پروانهای روی شانه» است. شازده کوچولو به واسطه بهنام ناصح ویرایش شد که البته ویراستار خوبی هم هست. شازده کوچولو در کمتر از دو سال در نشر آموت سه بار چاپ شد و از چاپ اول به بعد ما قطع کتاب را کوچکتر گرفتیم تا هزینه این کتاب برای خواننده پایین باشد.
نویسنده کتاب «عروس بید» افزود: ناشرانی هستند که 100 صفحه به عنوان مقدمه به کتاب میافزایند و 100 صفحه نیز مؤخره مینویسند و متن کتاب هم پر از تصویرهای رنگارنگ است اما قیمت آن کتابها 60 هزار تومان و قیمت کتاب ما 6 هزار تومان است.
نشست نقد و بررسی کتاب «شازده کوچولو» صبح امروز در سرای اهل قلم برگزار شد.