ساير محمدي (روزنامه ايران): «مجموعه داستان‌هاي كوتاه اوكانر» جزو 10 كتاب برتر توسط 125 نويسنده و منتقد در كنار كتاب‌هاي «دوبلينيها» جيمز جويس و «صد سال تنهايي» گابريل گارسيا ماركز و... معرفي شد. آذر عالي‌پور اخيراً «مجموعه داستان‌هاي كوتاه فلانري اوكانر» را ترجمه و توسط نشر آموت منتشر كرد. «اشتياق» مجموعه‌اي از داستان‌هاي كوتاه كارول اوتس، لاهيري، آليس مونرو (برنده نوبل ادبيات امسال) و ناتانيل بلوز و... با برگردان همين مترجم ماه گذشته توسط انتشارات مرواريد به چاپ دوم رسيد. آذر عالي‌پور فوق‌ليسانس روابط بين‌الملل را از امريكا گرفت و مترجم رسمي دادگستري است و در كارنامه ترجمه او، 14 عنوان كتاب ديده مي‌شود.
خانم عالي‌پور، ماجراي انتخاب فلانري اوكانر در جمع 10 نويسنده برتر و برجسته معاصر چه بود؟
125 نفر از نويسندگان و منتقدان صاحب‌نام امريكايي و انگليسي هر سال در مورد بهترين نويسندگان رأي مي‌دهند. امسال از 10 نفر نويسنده 10 عنوان كتاب برتر قرن بيستم را گزينش كردند كه در بين اين آثار نهمين كتاب مجموعه داستان‌هاي فلانري اوكانر بود، البته همه داستان‌هاي كوتاه اوكانر دليل اين انتخاب بود.
شما همه داستان‌هاي كوتاه اوكانر را ترجمه كرده‌ايد كه نشر آموت در يك مجلد منتشر كرد؟
اين مجموعه همه داستان‌هاي كوتاه اوكانر را دربرمي‌گيرد غير از چهار - پنج داستان كوتاه كه اميدوارم در تجديد چاپ به اين مجموعه اضافه شود، يعني وقتي داستان‌ها را ترجمه كردم و تحويل ناشر دادم هنوز اين چند داستان ترجمه نشده بود با اين فكر كه اين داستان‌ها را در يك مجلد ديگر منتشر كنم. اما وقتي ديدم ناشر همه داستان‌هاي ترجمه شده را در يك كتاب چاپ كرده تصميم بر اين شد در تجديد چاپ، اين چند داستان به اين مجموعه اضافه شود البته الان هم اين مجموعه 700 صفحه است.
اغلب مترجمان به دنبال ترجمه رمان هستند. چطور شما دنبال ترجمه داستان كوتاه هستيد كه در ايران مخاطب كمتري دارد؟
آخرين كسي كه جايزه نوبل ادبيات گرفت، نويسنده داستان كوتاه بود آليس مونرو را مي‌گويم. البته من هم چند رمان ترجمه كرده‌ام. شهود از اوكانر، لحظه‌اي است رویيدن عشق از لورا اسكوئيول رمان هستند. «آتش در كوهستان» آنيتا دساي هم رمان است. من در مجموع پنج رمان ترجمه كردم ولي مجموعه داستان‌هايي كه ترجمه كرده‌ام اغلب گزينش از بين داستان‌هاي نويسندگان بوده است. آن دسته از داستان‌هايي كه با سليقه‌ام جور درمي‌آمد و تشخيص مي‌دادم كه ترجمهشان لازم است آنها را ترجمه و منتشر كردم. اما در مورد ترجمه رمان بايد بگويم رمان‌هايي كه جايزه مي‌گيرند در جهان اغلب مترجمان خيلي سريع به سراغ ترجمهشان مي‌روند. من هم دوست ندارم كاري كه بقيه در دست ترجمه دارند ترجمه كنم و چند ترجمه همزمان از آن رمان منتشر شود.
دوست نداريد در ترجمه رمان با ديگران مسابقه بدهيد؟
نه، من دوست دارم كه نويسنده جديدي را به جامعه ادبي ايران معرفي كنم. وقتي نويسنده‌اي نوبل مي‌گيرد يا برنده يك جايزه معتبر بين‌المللي مي‌شود، همه مترجمان ناگهان به سراغ ترجمه آثارش مي‌روند. من اين‌گونه كار كردن را دوست ندارم.
چه معياري را براي ترجمه يك داستان خوب در نظر مي‌گيريد؟ به نظر شما مؤلفه‌هاي يك اثر خوب براي ترجمه چيست؟
خود داستان بايد لذت بخش و ارزش ادبي داشته باشد. از نظر نثر، ساختار داستاني و مضمون. در واقع جزو داستان‌هاي برجسته و خوب دنيا باشد. در آن صورت دست به ترجمه آن داستان مي‌زنم، نويسنده هم بايد معتبر باشد.
در جهان معاصر نويسندگان بزرگي از كشورهاي مختلف هستند كه آثارشان هرگز به فارسي ترجمه نشده است. آيا شما به فكر معرفي اين دسته از نويسندگان هم هستيد؟
موقعي كه من رمان «شهود» را ترجمه و منتشر كردم، نويسنده‌اش فلانري اوكانر اصلاً در ايران شناخته شده نبود. از آنيتا دساي كه رمان «آتش در كوهستان» را ترجمه كردم، هيچ كس نه اثري از او ترجمه كرده بود و نه كسي او را مي‌شناخت. از ترور هم كه آثاري ترجمه كردم، همين طور بود، بعدها ولي چند كتابش را ديگران ترجمه و منتشر كردند. من اتفاقاً دوست دارم نويسندگاني كه كاري از آنها ترجمه نشده، معرفي كنم. بيشتر آثاري كه ترجمه كرده‌ام همين‌طور بود. در زمينه داستان كوتاه هم وضع همين طور است. از ريچارد براتيگان خيلي سال پيش داستاني ترجمه و در كتاب «شليك به قاضي پرايس» منتشر كردم كه هنوز در ايران كسي او را نمي‌شناخت.
از آنيتا دساي تنها يك رمان ترجمه كرديد. اين نويسنده كار مهم ديگري منتشر نكرده يا شما تنها همين رمان را پسنديديد و ترجمه كرديد؟
يك كار ديگر از او خوانده‌ام اما همزمان كتاب ديگري از نويسنده‌اي ديگر نظرم را جلب كرد و به سراغ ترجمه آن رفتم. به هر حال وقت من هم محدود است و زندگي هم فرصت آنچناني نمي‌دهد كه هر چه از اين و آن خواستم، بتوانم ترجمه كنم، بايد دست به انتخاب زد.
در آثار اوكانر چه ويژگي‌هايي دیده‌اند كه 125 نويسنده و منتقد او را در رديف نويسنده بزرگ و برجسته معاصر انتخاب كردند؟ صلاحيت انتخاب‌كنندگان چقدر است؟
125 نويسنده و منتقدي كه 10 اثر برتر را انتخاب كردند، جزو نويسندگان و منتقدان سرشناس و مشهور هستند وگرنه خبر اين انتخاب در محافل ادبي و رسانه‌هاي دنيا منتشر نمي‌شد. من تك‌تك آنها را نمي‌شناسم ولي مي‌توانيد درباره آنها تحقيق كنيد و بشناسيد. كسي كه مي‌خواهد بداند اين افراد چقدر صلاحيت داشتند، بايد جست‌وجو كند و سوابق ادبي آنها را دربياورد. در هر صورت نمي‌توانند افراد ناشناخته‌اي باشند و دست به انتخاب بزنند. در كنار داستان‌هاي اوكانر 9 اثر ديگر، همه جزو شاخص‌ترين آثار ادبي جهان هستند و همه قبول دارند. مثلاً «دوبلينيها»، «صد سال تنهايي» و... جزو آثار شاخصي‌اند كه در اين فهرست آمده‌اند و كسي نمي‌تواند در اين باره شك كند.
