یادم هست روزنامهنگاری به این دلیل عشقام بود (بین سالهای 1373 تا 1387) که فکر میکردم #ارنست_همینگوی و #گابریل_گارسیا_مارکز و #ماریو_بارگاس_یوسا و #جورج_اورول و ... خیلی از نویسندگان خارجی و #دهخدا و #جلال_آل_احمد و #احمد_شاملو و #هوشنگ_گلشیری و #عباس_معروفی و خیلی از نویسندگان ایرانی، هم روزنامهنگار بودند و هم نویسنده.
حکم کلی نمیدهم اما اینکه خیلی از رفقای همنسلام در روزنامهنگاری، داستاننویس هم بودند، شاید به همین دلیل بود؛ #احمد_غلامی و #حسین_سناپور و #محسن_فرجی و #مهدی_یزدانی_خرم و #محمدحسن_شهسواری و #کامران_محمدی و #حسن_محمودی و رفقای دیگر.
و البته این وسط آن اوایل یک نوع دوگانگی در رفتارمان با نثر چشمگیرتر بود که وقتی داستان مینوشتیم میگفتند «نثرت داستانی نیست!» و بعد کمکم روشنمان شد که شاید اصلیترین تفاوت #روزنامه_نگاری و #نویسندگی در نوع نثر است.
بعد دیدیم وقتی #داستان مینویسیم، زبانمان میرقصد و وقتی خبر یا گزارش مینویسیم، نثرمان ژورنالیستی میشود که گرفت و گیر خاص خودش را دارد و مجبوری از دامنهی لغات خاصی استفاده کنی که همه استفاده میکنند؛ و این گرفت و گیر را در زمان نوشتن داستان نداشتیم. و بعد وقتی #وبلاگ مینوشتیم (که آن روزها تازه باب شده بود)، لحن صمیمانهتری پیدا میکردیم که شاید کپشننویسی امروزی در #اینستاگرام و حتی توئیتزدن در #توئیتر، ادامهی همان روند باشد و البته توئیتر، از سویی خیلی به روزنامهنگاری نزدیک میشود که باید در کمترین کلمات، بیشترین معانی را بگنجانی.
قاعدتا روزنامهنگار و نویسنده، هر دو برای موضوعی که در پی نوشتناش هستند، باید تحقیق و پژوهش بکنند تا نهایت با استفاده از یافتههایشان، بنویسند اما اینجا یک تفارق اساسی پیش میآید. روزنامهنگار باید کاملا به اطلاعاتش پایبند بماند و عین واقعیت را بنویسد اما نویسنده، با پرش از واقعیت، چرخی در خیالات میزند (تا جایی که خواننده باورش کند) و بعد دوباره برمیگردد به واقعیت که مثلا باورپذیر نشان بدهد داستانش را.
شخصا اعتقاد دارم تنها جایی که نویسندگی و روزنامهنگاری اندکی به هم نزدیک میشوند، #گزارش_نویسی است که آن هم با توجه به پاراگراف بالا، یک واقعیت کذب، دودمان خبرنگار و رسانهاش را برباد میدهد اما همان واقعیت کذب، در داستان، او را خواندنیتر میکند.
همیشه وقتی حرف از نویسندگان روزنامهنگار یا روزنامهنگاران نویسنده میشود، تنها نامهای کلاسیک به ذهنمان میرسد اما در سالهای اخیر دو نویسندهی معروف جهانی داریم که هر دو روزنامهنگار بودهاند: #یوناس_یوناسون و #جوجو_مویز ؛ و هر دو در سبکی که پایهگذاری کردند، موفق بودند و البته که بستسلر (پرفروش).