روزنامه ایران (مریم سادات گوشه): در حالی که تعدادی از نویسندگان ایرانی برای جایزه هانس کریستین اندرسن نامزد شدهاند، مصطفی رحماندوست این جایزه را یک شانس بزرگ برای ادبیات کودک ایران میداند.
جایزه هانس کریستین اندرسن که به نوبل کوچک معروف است، هر ساله به نویسندگان حوزه ادبیات کودک تعلق میگیرد.
اندرسن مشهورترین نام در ادبیات کودک جهان و خالق داستان «دخترک کبریتفروش» است که در کودکیهای بسیاری از مردم کشورهای جهان همچون یک خاطره و نوستالژی است.
مصطفی رحماندوست خالق شعر به یادماندنی «صد دانه یاقوت» و از پیشکسوتان ادبیات کودک ایران درباره آثار ایرانی راه یافته به جایزه جهانی کریستین اندرسن گفت: «آثاری که توفیق ترجمه یافتهاند، به جهان راه یافتهاند و مورد توجه هم قرار گرفتهاند. ما باید اول به دنیا بگوییم که چه آثاری داریم بعد از آن این آثار میتوانند جایزه جهانی هم بگیرند.»
شاعر صد دانه یاقوت در ادامه تصریح کرد: «تاکنون این فرصتها را دولتها ایجاد نکردهاند و زیر ساختها فراهم نشده است. این خود نویسندگان بودهاند که در این خصوص تلاش کردهاند.»
مصطفی رحماندوست شاعر، نویسنده و مترجم آثار کودک و نوجوان در این باره میگوید: «ادبیات ایران ظرفیت پایه برای معرفی به جامعه جهانی ندارد و این مشکل بسیار مهمی است که ادبیات فارسی با آن روبهرو است. ما نیز مانند همه دنیا هم آثار خوب داریم و هم آثار متوسط و بد. آثار خوب کشورهای دیگر را به زبان خودمان ترجمه میکنیم و وقتی با آثار خوب ترجمه شده آنها مقایسه میکنیم فکر میکنیم که سطح ما پایینتر است. در حالی که اگر کل آثاری را که از آنها ترجمه شده مورد بررسی قرار دهیم میبینیم آنها هم کتابهای بازاری، بد، متوسط و خوب دارند.»
او در ادامه افزود: «مشکل اساسی ما این است که آثار خوب ما سخت به بازار جهانی انتقال پیدا میکند و این به دو دلیل عمده است. اول اینکه هیچ زیرساخت قابل اعتمادی برای معرفی ادبیات ایران به جهان وجود ندارد. مثلاً در کشورهای دیگر گرانت یا کمک مالی میدهند. یعنی به مترجمان خود میگویند هرکس کتابی را به زبانهای دیگر ترجمه کند از او حمایت مالی میشود. تا به حال در کشور ما برای ترجمه کتابهایمان به زبان دیگر گرانت نگذاشتهاند. همین باعث میشود بخش عمدهای از توجهات به ادبیات ایران کم شود.»
او با اشاره به عامل دوم انتقال نیافتن ادبیاتمان به دنیا گفت: «دومین عامل محدوده جغرافیایی زبان فارسی است. یعنی مثلاً تعداد کشورهایی که به زبانهای انگلیسی، فرانسه، عربی و... صحبت میکنند، بسیارند. در نتیجه امکان اینکه ایرانیان بسیاری در دانشگاه یا مکالمه روزمره از این زبانها استفاده کنند، بسیار است. بنابراین احتمال ترجمه آثار آنها به زبان فارسی بیشتر میشود.»
این شاعر در ادامه تصریح کرد: «زبان فارسی با نوع الفبایی که داریم فقط در ایران و بخشی از افغانستان مورد استفاده است. حتی در تاجیکستان و بخش کوچکی از چین که زبان فارسی تکلم میشود، نوشتن حروفشان فرق میکنند و فقط میتوان با مکالمه با آنها فارسی صحبت کرد. بنابراین آنها نمیتوانند زبان فارسی را بخوانند.» رحماندوست در ادامه خاطرنشان کرد: «محدوده جغرافیایی و زیرساختهایی که اشاره کردم میتواند آثار برگزیده زبان فارسی را به یکسری زبانهای واسط مانند انگلیسی و... ترجمه کند، تا به دنیا معرفی شود.»
او تأکید کرد: «کتابهایی که تاکنون به دنیا معرفی شدهاند کتابهای خوبی بودهاند که مورد توجه قرار گرفتهاند.»
بجز شعر کلاسیک، ادبیات ایران بخصوص در حوزه داستان و رمان هنوز نتوانسته به دنیا معرفی شود. شاید یکی از راههای معرفی ادبیات کشورمان به دنیا شرکت نویسندگان ایرانی در جوایز معتبر جهانی باشد. یکی از جوایز معتبر جهانی هانس کریستین اندرسن است که گاه جایزه نوبل کوچک هم خوانده میشود. جایزهای که هر دو سال یک بار به مؤلفان ادبیات کودک تعلق میگیرد. تاکنون نویسندگان مطرح حوزه کودک نامزد دریافت این جایزه شدهاند و این بارقه بسیار خوشایندی برای معرفی ادبیات کودک ایران به دنیاست.
به هر حال امسال نام برخی از نویسندگان شناخته شده کودک در فهرست نامزدهای جایزه کریستین اندرسن به چشم میخورد. قطعاً با برگزیده شدن آنها یا حتی راه یافتنشان به مراحل بالا راهی برای انتقال ادبیات کودک کشور به دنیا گشوده میشود.
گفتنی است که امسال نویسندگانی همچون هوشنگ مرادی کرمانی، محمدرضا بایرامی، فریبا کلهر و... برای دریافت جایزه هانس کریستین اندرسن نامزد شدهاند.